کراس آور چیست؟ کراس آور در باند چه کاری انجام میدهد؟ در این مطلب به بررسی عملکرد و اهمیت کراس آور در باند پرداخته شده است. تا انتهای مطلب با ما همراه باشید
کراس آور (Crossover) را در لغت میتوان شبکه متقاطع ترجمه کرد؛ از عنوانش میتوان عملکردش را متوجه شد. کراس آور مانند یک تقاطع عمل میکند؛ به نوعی یک محدوده فرکانسی را به چند محدوده فرکانسی تقسیم میکند .
میتوان گفت کراس آور مانند یک فیلتر در ورودی سیگنال باند قرار گرفته و سیگنالهای صوتی فولرنج (full-range) را به طیف های فرکانسی کوچکتر قابل تولید توسط هر کدام از درایورهای باندتقسیم میکند. کراس آور این امکان را ایجاد میکند که هر درایور فرکانس موثر و کارآمد خودش را دریافت کند (مطلب درایور چیست را مطالعه فرمایید). در نتیجه، پتانسیل صدا و قابلیت دینامیک سیستم صوتی به طور قابل توجهی بهبود پیدا میکند چرا که هر درایور تنها مسئول دریافت و تولید فرکانس اختصاصی خودش است.
برای انجام این کار، کراس آور از 3 نوع فیلتر استفاده میکند:
- فیلتر پایین گذر (Low-pass filter): فیلتر پایین گذر (همچنین به عنوان فیلتر high-cut نیز شناخته می شود)، با فیلتر کردن و جلوگیری از عبور فرکانس هایی بالا باعث عبور فرکانسهای پایین میشود.
- فیلتر بالا گذر (High-pass filter): فیلتر بالا گذر (همچنین به عنوان فیلتر low-cut نیز شناخته می شود)، با فیلتر کردن و جلوگیری از عبور فرکانس هایی پایین باعث عبور فرکانسهای بالا میشود.
- فیلتر میان گذر (Band-pass filter): فیلتر میان گذر ترکیبی از فیلتر پایین گذر و فیلتر بالا گذر است. با فیلتر کردن فرکانس های بالاتر و فرکانس های پایینتر از یک حد معین، باعث عبور فرکانس های حد وسط میشود.
کراس آور اکتیو، سیگنال های لاین لول (line level) را به فرکانس های جداگانه تقسیم میکند که هر فرکانس تقویت کننده مختص خود را دارد. کراس آور پسیو، سیگنال های لاین لول (line level) را که از قبل تقویت شده اندبه فرکانس های جداگانه تقسیم میکند.
کراس آور اکتیو کراس آور پسیو
خوشبختانه هر اسپیکر کراس آور داخلی خود را دارد که مختص به عملکرد درایورهای همان اسپیکر طراحی شده است. با این حال، کراس آور های مجزا با امکان تنظیم و انطباق پذیری نیز وجود دارند؛ این مورد در سیستم صوت حرفه ای و سیستم های PA رایجتر است.
متداولترین نوع کراس آور، کراس آور ساب ووفر است که سیگنال صوتی را به دو فرکانس تقسیم میکند: فرکانس پایین گذر که به ساب ووفر ارسال میشود و سایر سیگنال ها که به دیگر اسپیکرها ارسال میشوند. یکی دیگر از جنبه های مهم کراس آور توجه شیب یا Slope آنهاست. Slop یا شیب فیلتر، شیب تقویت شدن یا کات شدن فیلترها را مشخص میکند؛ یعنی سرعتی که سیگنال هنگام عبور از کراس آور در آن تقویت یا تضعیف میشود. اسلاپ ها با افزایش 6 دسی بلی تنظیم می شوند که شیب های 12 دسی بل، 24 دسی بل و 48 دسی بل رایج ترین هستند و در بسیاری از آمپلی فایرها با کراس آورهای تنظیم شده یا متغیر استفاده میشوند. هرچه مقدار دسی بل بیشتر باشد، شیب کراس آور تندتر است.
کراس آور الکترونیک:
کراس آور الکترونیک برای تفکیک فرکانسی از یک چیپ DSP (پروسسور سیگنال دیجیتال) یا میکروپروسسور استفاده میکند. اکثر کراس آور های الکترونیک به شما امکان انتخاب هر تعداد فرکانس کراس آور درصورت نیاز تغییر آنها را میدهد بنابراین میتوان گفت عملکرد باند را انعطاف پذیرتر میکنند. در این سیستم تنظیم فرکانس های کراس آو در لحظه و آنی است بنابراین هر تغییر در سیستم بلافاصله شنیده میشود.کراس آور با DSP پیشرفته، تعداد کانال خروجی بیشتری دارد که یه کاربر امکان تنظیم دقیقتر سیستم با کانال های آمپلی فایر هر درایور مجزا را میدهد. کراس آور الکترونیک معمولا فقط قابلیت فیلترینگ بالاگذر و پایین گذر را دارند (به جز موارد معدودی استثنا). کراس آورهای الکترونیکی معمولاً گرانتر از کراس اوورهای پسیو هستند.