درایور چیست؟ درایور در باند چه کاری انجام میدهد؟ این مطلب به بررسی انواع درایور در باند و عملرکد آن در تولید صدا پرداخته است. تا انتها با ما همراه باشید.

اصلیترین قطعه هر باند درایور یا مبدل (Driver / Transducer) است. درایور مسئول دریافت انرژی الکتریکی سیگنال صوتی و تبدیل آن به انرژی مکانیکی است. به بیان ساده درایور هست که صدای نهایی باند رو تولید میکند (پیشنهاد میدهم در راستای تکمیل اطلاعات مطلب کراس آور چیست را بخوانید).

باند را با توجه به تعداد و نوع درایورهایش میتوان اینگونه تقسیم بندی کرد:

• باند 2way: این نوع باند متشکل از 2 عدد درایور است (معمولا ووفر و تیوتر) و یک کراس آور 2way (پایین گذر و بالا گذر)
• باند 3way: این نوع باند متشکل از 3 عدد درایور است (ووفر، تیوتر و میدرنج) و یک کراس آور 3way (پایین گذر، بالا گذر و میان گذر)
• باند 4way: این نوع باند متشکل از 4 عدد درایور است (ووفر، تیوتر، میدرنج و سوپر تیوتر) و یک کراس آور 4way (پایین گذر، بالا گذر، میان گذر و بالاتر از بالاگذر)
• باند Full-range : باند فولرنج فقط از 1 درایور تشکیل شده است. تکنولوژی این درایور میتواند فرکانس بالا و پایین رو همزمان از یک درایور تولید کند
• ساب ووفر: ساب ووفر فقط از 1 درایور ووفر تشکیل شده است که خیلی ویژه و تخصصی فرکانس پایین را تولید میکند

         
باند 3way                                                                      باند 2way    

در ادامه به بررسی انواع مختلف این درایورها میپردازیم:

1. درایور باند ساب ووفر (Subwoofer Speaker Drivers)

ساب ووفر یکی از اجزا محبوب هر سیستم صوتی هست که صرفا برای تولید پایینترین فرکانس ها (Low Frequency) طراحی شده است (معمولاً از 20 هرتز تا 80، 100 یا 200 هرتز بسته به تنظیمات ساب):

• ساب ووفرهای دارای تاییدیه THX:≤20Hz – 80Hz
• ساب ووفرهای حرفه ای مخصوص اجرای زنده: ≤20Hz ~ 100Hz
• ساب ووفرهای خانگی: ≤20Hz~200Hz

ساب ووفر برای تولید صدای فرکانس پایین، قدرت تقریبا زیادی را لازم دارد. فرکانس های پایین نیاز به حداقل حرکت باند و حداکثر پرتاب صدا دارند. علاوه بر این، گوش انسان فرکانس های پایین را بیشتر از اینکه بشنود، حس میکند؛ بنابراین، برای شنیدن فرکانس های پایین ساب ووفر باید سطح بالاتری از آنها را تولید کند. به دلیل تامین قدرت، ساب ووفرها اکثرا پاورد (اکتیو) هستند، یعنی آمپلی فایر و کراس آور داخلی خود را دارند (در اصل یک فیلتر پایین گذر).

اجزا تشکیل دهنده ساب ووفر

2. درایور ووفر (Woofer Speaker Drivers)

ووفر بزرگترین درایور در یک باند چند درایوری است. ووفر معمولا فرکانس 20Hz – 2,000Hz تولید میکند (Low-Mid Frequency). توجه داشته باشید که درایور میدرنج میتواند مقدار بار فرکانس بالاگذر ووفر را بردارد. همینطور، ساب ووفر میتواند تولید فرکانس پایین ووفر را خیلی راحتتر انجام دهد.

با این وجود، استفاده از ووفر برای تولید صدای بیس در باند لازم است که در این صورت همراه با تیوتر (در باندهای 2way) یا تیوتر و میدرنج (در باندهای 3way) میشود. برای تولید پایین ترین فرکانس ها، ووفر باید بزرگ باشد. یک ووفر 12 اینچی و بزرگتر ، میتواند تا 20 هرتز را تولید کند. به همین دلیل ساب ووفرها معمولا بزرگ هستند.

اجزا تشکیل دهنده ووفر

3. درایور میدرنج (Mid-range Speaker Drivers)

درایور میدرنج مسئول تولید فرکانس های میان رده است (Mid-Range Frequency). همانطور  که از نامش پیداست، درایور میدرنج برای تولید طیف فرکانسی میان رده طراحی شده است. پاسخ فرکانسی باند میدرنج معمولا 150 هرتز تا 5 کیلوهرتز است. البته درایورهای میدرنج متفاوت، پاسخ فرکانسی متفاوت دارند و کراس آور باندهای متفاوت، پهنای فرکانسی متفاوتی را به میدرنج ارسال میکنند. بنابراین، نمیتوان با اطمینان یک محدوده فرکانسی خاص را عنوان کرد. از آنجا که درایور میدرنج باید فرکانس میانی را پوشش دهد پس طبیعتا در باندهای 3way یا 4way وجود دارد. برای تولید طیف وسیعی از فرکانس های شنیداری، باند علاوه بر درایور میدرنج، به ووفر جهت پوشش فرکانس بیس و تیوتر جهت پوشش فرکانس بالا نیاز دارد.

اجزا تشکیل دهنده میدرنج

4. درایور تیوتر (Tweeter Speaker Drivers)

تیوتر کوچکترین درایور باند است که مسئولیت تولید فرکانس های بالا را دارد (High Frequency). تیوتر معمولا فرکانس 2kHz – 20kHz  تولید میکند؛ اگرچه برخی از تیوترهای تخصصی می توانند امواج صوتی تا 100 کیلوهرتز تولید کنند. توجه داشته باشید در صورت استفاده از سوپرتیوتر در باند، تیوتر پهنای فرکانسی کمتری را پوشش میدهد و دیگر نیازی به تولید فرکانس تا 20 کیلوهرتز نیست. توجه داشته باشید که محدوده شنیداری انسان 20Hz – 20 kHz است. اکثر توییترها 1 اینچ (25 میلی متر) قطر دارند. این وزن و سایز کوچک باعث لرزش سریع تیوتر و تولید فرکانس های تریبل با جزییات بالا میشود. بعضی مواقع از درایور روبانی به عنوان تیوتر استفاده میشود.

اجزا تشکیل دهنده تیوتر

5. درایور سوپر تیوتر (Super-tweeter Speaker Drivers)

سوپر تیوتر یک درایور اضافه هست که با برداشتن مقداری از بار  تیوتر به آن کمک میکند. سوپر تیوتر وظیفه تولید بالاترین فرکانس سیگنال صوتی را دارد و باعث میشود تیوتر روی تولید فرکانس های ریزتر تمرکز بیشتری داشته باشد. سوپر تیوتر را میتوان همراه با تیوتر، ووفر و میدرنج در باندهای 4way استفاده کرد. البته در برخی از موارد هم سوپر تیوتر همراه با تیوتر و ووفر در باندهای 3way استفاده میشود.

اجزا تشکیل دهنده سوپر تیوتر

6. درایور باندکواکسیل (Co-axial Speaker Drivers)

باند کواکسیل (که فولرنج هم نامیده میشود) باندهایی هستند که با هدف تولید طیف وسیعی از فرکانس های شنیداری طراحی شده اند. کواکسیل را میتوان "هم محور" ترجمه کرد؛ بنابراین، باند کواکسیل، همانطور که از نامش پیداست، متشکل از چندین درایور با یک محور حرکت مشترک است. درست مانند باندهایی که در بالا توضیح داده شد، باند کواکسیل یا فولرنج میتواند 3way, 2way  یا حتی  4way باشد. با این حال، یک محور مشترک دارند که بالای یکدیگر یا درون هم طراحی شده اند. ووفر، میدرنج، تیوتر و سوپر تیوتر در دایره های متحدالمرکز ساخته شده اند. به دلیل قیمت پایین و طراحی راحت، بسیاری از سازندگان ترجیح میدهند باند کواکسیل را تولید کنند.